اینک قصد داریم، به تحقیق مفاد «أحب» و «ما أحب» یا «لا أحب» بپردازیم. محل بحث، جایی است که معصومان علیهم السلام حب داشتن و حب نداشتن را به خودشان نسبت میدهند.
بررسی «أحب ذلک»
«أحب ذلک» نیز همچون «یحب الله» هم در موارد وجوب به کار میرود و هم در موارد ندب؛ البته به طور معمول دال بر ندب است و اساساً نمیدانم آیا موردی وجود دارد که «أحب ذلک» برای بیان وجوب به کار رفته باشد یا خیر. بنابراین شاید بتوان گفت ظهور «أحب»، در استحباب است نه در جامع بین وجوب و استحباب. قضاوت نهایی، نیازمند جست و جوی کامل موارد استعمال این واژه است.
بررسی «لا أحب» و «ما أحب»
عمده بحث، پیرامون «لا أحب» و «ما أحب» است. در جلسات سابق گفتیم ظاهر «لا یحب الله» و «ما یحب الله»، تحریم است. پرسش آن است که آیا «لا أحب» و «ما أحب» نیز بر تحریم دلالت دارند یا خیر؟
بیان اقوال فقها
فرصت نشد این دو واژه را در کلمات فقهاء به طور کامل جست و جو کنم؛ ولی بر اساس آن مقداری جست و جویی که انجام شد، سه دیدگاه پیرامون این تعبیر وجود دارد:
۱. دیدگاه یکم آن است که، این تعبیر، در کراهت ظهور دارد. البته چنانچه قرینه خارجی بر تحریم وجود داشته باشد، طبیعتاً میتواند بر تحریم نیز دلالت کند.
۲. دیدگاه دوم آن است که این تعبیر، صریح در کراهت است.
۳. دیدگاه سوم را در میانه کلمات علامه یافتم. ایشان میفرماید این تعبیر نه ظاهر در کراهت و نه صریح در آن است.
دیدگاه صحیح و نتیجهگیری
دیدگاه صحیح همان است که معمول اندیشمندان فرمودند. «ما أحب» ظهور در کراهت دارد ولی چون نص در کراهت نیست، میتواند به قرینه سائر روایات، بر تحریم حمل شود.
جلسه ۳۷ مورخ ۱۵ آبان ۱۴۰۳