در این که مراد از مخالفت با عامه چیست، چهار نظریه وجود دارد:
۱. مبنای اول: مطلوبیت ذاتی مخالفت با عامه
سید کاظم حائری و آقای احمدی شاهرودی، نفس مخالفت عامه را مطلوب می‌دانند، بنابراین مخصوص باب تعارض نیست و همه جا می‌توان از آن استفاده کرد. سید کاظم حائری در مباحث الأصول جلد ۲ جزء ۵ صفحه ۷۳۵ و آقای احمدی شاهرودی ذیل همین بحث می‌فرمایند نفس مخالفت با عامه مطلوب است. ایشان می‌فرمایند در مقبوله، یقینا نفس مخالفت عامه مراد است و به قرینه آن، سایر روایات را هم همین گونه تفسیر می‌کنیم.
دو نمونه که خودم در صحبت با آقای احمدی شاهرودی دیدم مطرح می‌کنم:
- مطلب اول: راجع به عبارت اشهد أن علیا ولی الله بحث شد که این عبارت جزء اذان و اقامه نیست و در نتیجه اگر هم کسی نگفت، اشکال ندارد. اما ایشان فرمودند امروزه گفتن اشهد أن علیا ولی الله مخالفت با عامه است و نفس مخالفت با عامه مطلوب است لذا گفتن این عبارت مطلوب است و لو جزء اذان و اقامه نباشد.
- مطلب دوم: راجع به وقت نماز عصر بحث شد و من گفتم طبق ادله، اگر نماز عصر جدا خوانده بشود بهتر است. ایشان فرمودند به لحاظ حکم اولی حرفت صحیح است اما چون عامه جدا می‌خوانند و متصل خواندن ما مخالفت با عامه است، به حکم ثانوی متصل خواندن ارجح است.
۲. مبنای دوم: مرجحیت فقط در فرض احتمال تقیه
این مرجح مربوط به باب تقیه است یعنی چون در باب تعارض، در مخالفت عامه احتمال تقیه نیست اما در موافقت با عامه احتمال تقیه هست، از این جهت حضرت می‌گویند به مخالف عامه اخذ کن. پس این مرجح ربطی به غیر از باب تعارض ندارد و در باب تعارض هم مربوط به تقیه است. لذا اگر در غیر باب تعارض بود یا در غیر از تقیه، این مرجّح نقشی ندارد. پس اگر سنی‌ای خدمت امام آمد که امام نسبت به او تقیه ندارند، این مرجح نمی‌آید.
۳. مبنای سوم: مرجحیت در باب تعارض
مخالفت عامه در باب تعارض، مرجح است اما محدود به احتمال تقیه نیست یعنی حتی اگر راوی عامه باشد و احتمال تقیه هم نباشد (مانند سکونی که امام به صورت صریح مطالب خلاف عامه را به او بیان می‌کنند) این مرجح می‌آید.
۴. مبنای چهارم: ممیز حجت از لا حجت
مخالفت عامه، ممیز حجت از لا حجت است نه مرجح باب تعارض مانند مرحوم آخوند خراسانی. البته رد این نظریه با مطلبی که ذیل موافقت با کتاب بیان کردیم، معلوم می‌شود که چون ما شهرت را مرجح گرفتیم، دیگر نمی‌توانیم مخالفت با عامه را ممیز بگیریم.
جلسه ۱۱۶ مورخ ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ (102.8 کیلوبایت)